هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان دخالت عوامل دندانی در ایجاد سینوزیت های فکی می باشد. از آنجا که عوامل دندانی می توانند نقش بسزایی در ایجاد سینوزیت های فکی داشته باشند، تعیین میزان تاثیر گذاری این گونه عوامل می تواند برای بسیاری از دندانپزشکان در نحوه پیشگیری، چگونگی مقابله با عوارض احتمالی و همچنین در مواردی ، درمان به موقع علل دندانی که منجر به سینوزیت می گردد مفید واقع شود. در این مطالعه که با بررسی پرونده بیماران مبتلا به سینوزیت ماگزیلا مراجعه کننده به بیمارستان امیراعلم شهر تهران طی ده سال گذشته (آغاز سال 1370تا پایان سال 1379) انجام گرفت عوامل ایجاد کننده سینوزیت ماگزیلا به دو دسته دندانی و غیر دندانی تقسیم شد.کل پرونده های سینوزیت فکی موجود، بالغ بر 158 نمونه بود که از این تعداد 29 مورد منشا دندانی داشتند. (18.35%) 68.96% پرونده های سینوزیت با منشا دندانی مربوط به آقایان بوده است. بیشترین رده سنی درگیر در سینوزیت های فکی ادنتوژنیک سنین 40-30 سال بود. 86.2% از سینوزیت های فکی ادنتوژنیک در اثر عوامل یاتروژنیک ایجاد شده بود که بیشترین دندان مسوول مولر اول بالا بود. در این مطالعه که در بیمارستان امیراعلم به عنوان یک بیمارستان تخصصی در زمینه گوش و حلق و بینی انجام گردید 158 پرونده بیمار مبتلا به سینوزیت فکی مورد بررسی قرار گرفت. مراجعه بیماران عمدتا به دلیل منشا «عفونتهای دندانی» بوده است. نمونه های مورد مطالعه به ترتیب، عفونتهای دندانی، اعمال دندانپزشکی غلط، کیست های ادنتوژنیک را شامل می شد.

سابقه و هدف: ادنتوژنیک میکسوما، یک تومور ادنتوژنیک خوش خیم و ناشایع میباشد که حدود 3 تا 6 درصد از تومور های ادنتوژنیک را شامل میشود و دارای منشا اکتومزانشیمال است. اغلب در دهه ی دوم تا چهارم زندگی ایجاد میشود و محل شایع آن فک پایین و قسمت های خلفی است. درمان ضایعه، خارج کردن کامل تومور با جراحی است. گزارش مورد: بیمار دختر 17 ساله با شکایت از تورم کام از دو ماه قبل مراجعه کرده بود. در رادیوگرافی پانورامیک، ضایعه ای رادیولوسنت، مولتی لاکولار و منفرد، با حدود نسبتا مشخص در سمت چپ ماگزیلا مشاهده شد. ضایعه از میدلاین تا مزیال دندان مولر دوم سمت چپ گسترش پیدا کرده بود. ضایعه به روش استئوکتومی خارج گردید. در بررسی میکروسکوپی، به دلیل وجود سلول های wavy احتمال میکسوئید نوروفیبروما مطرح شد. با روش ایمنوهیستوشیمی(IHC) تشخیص میکسوئید نوروفیبروما رد و تشخیص ادنتوژنیک میکسوفیبروما داده شد. نتیجه گیری: در بررسی کلینیکی و رادیوگرافی این تومور، احتمال یک ضایعه غیر ادنتوژنیک با منشا عصبی مطرح گردید و در بررسی میکروسکوپی از نمونه اکسیژنال به دلیل مشاهده سلول های wavy شکل احتمال یک میکسوئید نوروفیبروما مطرح شد اما یافته های IHCبه نفع آن نبود. از آن جاییکه ادنتوژنیک میکسوفیبروما یک ضایعه موضعا مهاجم می باشد و پتانسیل عود نیز دارد بنابراین تشخیص صحیح آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

سمنتوبلاستوما یک تومور نادر ادونتوژنیک است، که کمتر از یک درصد همه تومورهای ادونتوژنیک را در بر می گیرد، معمولا در مندیبل رخ می دهد و بروز آن در ماگزیلا بسیار نادر است. آسیب به گونه یک توده منفرد با رشد آرام تظاهر می یابد و معمولا سبب درد و تورم در ناحیه می شود. در این گزارش ویژگی های بالینی، پرتونگاری و بافت شناسی این آسیب همراه با گزارش یک مورد نادر در فک بالا که با تاخیر در تشخیص همراه بوده است، ارایه می گردد.

مقدمه کیست ها و تومورهای ادنتوژنیک ضایعاتی هستند که در فک بالا و پایین و بافت نرم دهان یافت می شوند. شناخت و تشخیص درست تومورهای ادنتوژنیک ضروری است زیرا می توانند ماهیت تهاجمی و یا عودکننده داشته و حتی به ندرت تغییرات بدخیمی از خود نشان دهند. هدف از این مطالعه، بررسی فراوانی تومورهای ادنتوژنیک در شهرهای اصفهان، شیراز و یزد بود. مواد و روش ها این مطالعه، توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی بود که در دانشکده های دندان پزشکی اصفهان، شیراز و یزد انجام گردید. پرونده ی نمونه های ثبت شده از سال اول تاسیس تا سال 1397 به تعداد تقریبی 18000 مورد بررسی شد. اطلاعات نمونه ها بر اساس جنس، سن، فک درگیر و محل درگیری در فک مبتلا استخراج و ثبت گردید. داده ها توسط آمار توصیفی و آزمون Chi-square تجزیه و تحلیل شدند (0/05 > p value). یافته ها در این مطالعه، در مجموع 498 تومور ادنتوژنیک مورد بررسی قرار گرفت. تعداد تومورهای ادنتوژنیک در شهرهای اصفهان، شیراز و یزد به ترتیب 313، 130 و 55 مورد بود. میانگین سنی بیماران (15/9 ±,30/1) سال و بیشتر بیماران در گروه سنی 20 تا 40 سال و 53/4 درصد از بیماران زن بودند. درگیری مندیبل نسبت به ماگزیلا در بین انواع تومورهای ادنتوژنیک بیشتر بود (0/001 > p value). شایع ترین محل های درگیری، سمت راست مندیبل (29/1 درصد) و سپس سمت چپ مندیبل (28/3 درصد) و بیشترین تومور آملوبلاستوما (50/2 درصد) و سپس کمپلکس ادنتوما (16/7 درصد) بود. نتیجه گیری با توجه به فراوانی مشاهده شده برای تومورهای ادنتوژنیک، شناخت ویژگی های کلینیکوپاتولوژیک این ضایعات برای رسیدن به تشخیص و درمان سریع و مناسب ضروری است.

مقدمه: هرچند سینوزیت با منشاء دندانی نادراست، بسیار اهمیت دارد که به اتیولوژی رینوژنیک یا ادونتوژنیک سینوزیت توجه شود، زیرا در سینوزیت با منشاء دندانی علاوه بر درمان سینوزیت، دندان یا دندانهای معیوب عامل، لازم است توسط دندانپزشک درمان و یا خارج شود در غیر اینصورت درمان سینوزیت ناموفق بوده و یا در صورت بهبودی مجددا عود خواهد کرد. درصورت وجود علائمی چون درد موضعی و حساسیت روی گونه و فک فوقانی در سینوزیت یکطرفه لازم است به منشاء ادنتوژنیک آن توجه شود. مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی گذشته نگر یکساله (مهرماه 1380 تا مهر ماه 81) ، بیمارانی که برای درمان سینوزیت در بخش گوش و گلو و بینی بیمارستان قائم (عج) مشهد بستری شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد کل بیماران 38 نفر که 25 نفر آنها مرد بودند. بیماران بیشتر در گروه سنی 30-20 سال قرار داشتند. یافته ها: بیشترین شکایات آنها در موقع مراجعه گرفتگی بینی و ترشح حلق بوده است و بطور متوسط، سابقه 6-3 سال علائم فوق را ذکر کرده اند، در مجموع سینوزیت در سینوسهای اتموئید و ماگزیلا شیوع بیشتری داشته است. تعداد 5 بیمار 38 نفر (13.2%) سینوزیت با منشاء دندانی داشته اند. نکته قابل قبول اینکه سن 5 بیمار سینوزیت با منشاء دندانی بیشتر از 35 سال بوده که از متوسط سن 38 بیمار یسشتر است و این بیماران از درد موضعی و حساسیت روی گونه و فک فوقانی شکایت داشته اند. نتیجه گیری: توجه دقیق به شکایت و علائم اولیه سینوزیت ماگزیلر گاهی منشاء ادونتوژنیک آن را روشن خواهد کرد و برای درمان سینوزیت با منشاء دندانی همکاری متخصص گوش و گلو و بینی و دندانپزشک ضرورت دارد.

مقدمه: علت وجود اجسام خارجی در سینوس ماگزیلا تروماتیک و یا ایاتروژنیک می باشد. اجسام خارجی فلزی مانند آمالگام اغلب از طریق فیستول سینوسی- دهانی یا از طریق تروما وارد سینوس های پارانازال می شود. این مطالعه مورد نادری از حوادث حین کار دندان پزشکی را گزارش می کند.گزارش مورد: بیمار مورد گزارش مرد 30 ساله ای می باشد که برای ترمیم مولر دوم راست بالا به مطب دندان پزشکی مراجعه کرده بود. هنگام تهیه حفره، ناحیه انشعاب ریشه و به دنبال آن کف سینوس ماگزیلا دچار پرفوریشن شده بود. پس از پک کردن آمالگام و ادامه خون ریزی مشکوک، رادیوگرافی تهیه، آمالگام های پک شده در خارج از ناحیه انشعاب ریشه و در سینوس ماگزیلا مشاهده گردیده، بنابراین دندان مربوطه خارج و بیمار به جراح فک و صورت ارجاع داده شد تا ادامه درمان صورت گیرد.نتیجه گیری: اجسام خارجی در سینوس های پارانازال به خصوص اجسام فلزی مانند آمالگام به منظور پیشگیری از تحریک مزمن و یا خطر بدخیمی مخاط باید خارج شوند حتی اگر بدون علامت باشند. به دندان پزشکان توصیه می شود که به ایجاد فیستول سینوسی- دهانی و وجود جسم خارجی در سینوس توجه کرده و در صورت لزوم بیمار را به فرد متخصص ارجاع دهند تا از عوارض احتمالی پیشگیری شود.

مقدمه: سینوزیت از شایعترین بیماری های گزارش شده در دهه های اخیر است که به عنوان یک بیماری مولتی فاکتوریال از آن یاد می شود. رابطه قطعی تنوع آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی نیز با سینوزیت، هنوز مورد شک است. Computed Tomography (CT) روش تصویربرداری انتخابی برای ارزیابی سینوسها و فاکتورهای آناتومیک مستعد کننده ایجاد سینوزیت است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی ارتباط تنوع آناتومیکی کمپلکس سینونازال با سینوزیت سینوسهای ماگزیلاری با استفاده از تصاویر CT اسکن مالتی اسلایس بود. مواد و روش ها: تصاویر CTاسکن سینوس های پارانازال 106 بیمار (212 سینوس ماگزیلا) مراجعه کننده به بیمارستان شهید کامیاب مشهد که با دستگاه CTاسپیرال16 اسلایس با ضخامت برش 75/0 میلیمتر تهیه شده بودند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنوع آناتومیک نرمال شامل؛ سلول آگرنازی، اتمویید بولا، کونکا بولوزا، کونکای میانی پارادوکس و انحراف سپتوم میانی بینی ارزیابی و ثبت شدند. نمونه ها به دو گروه سالم که فاقد افزایش ضخامت مخاط در دیواره های سینوس ماگزیلا بودند و گروه بیمار (مبتلا به سینوزیت) که افزایش ضخامت مخاط بیش از 2 میلیمتر را در حداقل یکی از دیواره ها نشان می دادند، تقسیم بندی شدند. با استفاده از آنالیزهای آماری Chi-square و T مستقل ارتباط تنوع آناتومیک با سینوزیت سینوس های ماگزیلاری بررسی گردید. یافته ها: آزمون کای دو، بین وجود کونکای میانی پارادوکس و انحراف سپتوم میانی بینی با افزایش ضخامت مخاط سینوس (ابتلا به سینوزیت) رابطه آماری معنی داری نشان داد. (P≤, 0. 001) همچنین با استفاده از آزمون T-student مشخص شد که تفاوت آماری معنی داری در ابعاد کونکا بولوزا، آگرنازی و اتمویید بولا بین دو گروه سالم و بیمار وجود نداشت. نتیجه گیری: یافته های مطالعه ما مشخص کرد که بین وجود کونکای میانی پارادوکس و انحراف سپتوم میانی بینی با ابتلا به سینوزیت سینوس ماگزیلا، ارتباط وجود دارد ولی سایر تنوع آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی (سینونازال) با ایجاد سینوزیت ارتباطی ندارد.

کیست ادنتوژنیک کلسیفیه، با نماهای بافتی و بیماری زای ویژه، نخستین بار توسط گورلین (Gorlin) معرفی شد. تومورهای ادنتوژنیک دیگر همچون آملوبلاستوما، آملوبلاستیک فیبروما، آملوبلاستیک فیبرو ادنتوما، ادنتو آملوبلاستوما، تومور پیندبورگ و آدنوماتوئید ادنتوژنیک تومور گاهی همراه با این آسیب مشاهده می شوند. این گزارش، پسر 16 ساله بیماری را با ترکیب مشخصی از آدنوماتوئید ادنتوژنیک تومور و کیست گورلین معرفی می نماید. آسیب در جایگاه دندان کانین چپ پایین ایجاد و باعث گسترش در کورتکس باکال ناحیه درگیر شده بود. کیست به همراه دندان نهفته یاد شده، توسط جراحی بیرون آورده و در بررسی آسیب شناسی آدنوماتویید ادنتوژنیک تومور، همراه با کیست گورلین گزارش شد.

مقدمه: کیست ها و تومورهای ادنتوژنیک، ضایعات مهم فکی می باشند. گاهی رفتار آنها متأثر از عوامل غیر اپی تلیالی است. میوفیبروبلاست ها، سلول های اختصاصی استروما هستند. ماست سل ها بر تمایز و فانکشن میوفیبروبلاست ها تأثیر می گذارند. با توجه به اهمیت استروما در پیشرفت تومورها، هدف این مطالعه، بررسی حضور ماست سل ها و میوفیبروبلاست ها و تأثیر آنها را بر ادنتوژنیک میگزوما (Odontogenic myxoma) OM، آدنوماتوئید ادنتوژنیک تومور (Adenomatoid odontogenic tumor) AOT و ادنتوژنیک کراتوسیست (Odontogenic keratocyst) OKC می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه ی توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی، 10 بلوک ادنتوژنیک میگزوما، 7 ادنتوژنیک کراتوسیست و 6 آدنوماتوئید ادنتوژنیک تومور، از آرشیو بخش آسیب شناسی دانشکده ی دندان پزشکی اصفهان با روش ایمونوهیستوشیمی با نشانگر α SMA (α Smooth Muscle Actin) و رنگ آمیزی هیستوشیمیایی تولوئیدین بلو، رنگ آمیزی شدند. میانگین تعداد میوفیبروبلاست ها و ماست سل ها، الگوی رنگ پذیری میوفیبروبلاست ها و شدت التهاب ضایعات بررسی شدند. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه ی 20 و با آزمون های آماری کروسکال والیس، من ویتنی و کای اسکوئر ارزیابی شدند (p value < 0/05). یافته ها: درجه ی رنگ پذیری میوفیبروبلاست بین ضایعات، اختلاف معنی داری نداشت (p value = 0/55)، اما شدت التهاب، تفاوت معنی دار داشت (p value = 0/02). شدت التهاب در ادنتوژنیک کراتوسیست، به طور معنی داری بیشتر از آدنوماتوئید ادنتوژنیک تومور (p value = 0/025) و ادنتوژنیک میگزوما (p value = 0/023) بود، اما بین آدنوماتوئید ادنتوژنیک تومور و ادنتوژنیک میگزوما، اختلاف معنی داری نبود (p value = 0/87). توزیع فراوانی الگو بین ضایعات، تفاوت معنی دار داشت (p value = 0/015). به طوری که فراوانی الگوی کانونی (Focal) در ادنتوژنیک کراتوسیست، کم ترین بود. تعداد ماست سل های دست نخورده (Intact) (p value = 0/72)، دگرانوله (De granule) (p value = 0/69) و مجموع آن ها (p value = 0/75) بین ضایعات، اختلاف معنی داری نداشت. نتیجه گیری: تعداد ماست سل ها و میوفیبروبلاست ها بین ضایعات، اختلاف معنی داری نداشت، اما میوفیبروبلاست ها با درجه ی بالاتری در ادنتوژنیک میگزوما که تهاجم بیشتری دارد، بروز یافتند.

مقدمه: آگاهی از خصوصیات مهم کلینیکی، رادیوگرافیک و هیستولوژیک کیست های ادنتوژنیک و تشخیص افتراقی آن ها با یکدیگر و با ضایعات پاتولوژیک دیگر دهان و نیز طرح درمان پیش آگهی آن ها حایز اهمیت فراوان بوده و برای دندان پزشکان الزامی است. بنابراین در این مقاله، کیست های مزبور بر اساس ارتباط کلینیکوپاتولوژیک آن ها با یکدیگر، نه الزاما به ترتیب شیوع، شرح داده می شوند.شرح مقاله: این مقاله با بررسی کتب ماخذ معتبر و نیز جستجو در مراجع Iran Medex، PubMed، ISI، Google Scholar، Index Copernicus و Scopus طی سال های 2011-1962 با کلید واژه های کیست های ادنتوژنیک، بالینی، رادیوگرافی، هیستوپاتولوژی، تشخیص افتراقی، درمان و پیش آگهی انجام گردیده و مقالات مرتبط جمع آوری شده است.یافته ها: کیست های ادنتوژنیک، ضایعات پاتولوژیک مهم حفره دهان هستند که برخی از آن ها شایع می باشند. این کیست ها به دو دسته التهابی و رشدی نموی تقسیم می شوند. مهم ترین کیست های التهابی، کیست رادیکولار بوده است که در واقع شایع ترین کیست ادنتوژنیک می باشد و به دنبال التهاب پالپ و پری اپیکال دندان ها ایجاد می گردد. در مرتبه بعدی، کیست دانتی ژور می باشد که خود به دو دسته التهابی و رشدی نموی تقسیم می شوند. در مرتبه سوم، ادنتوژنیک کراتوسیست قرار دارد که به دلیل میزان عود زیاد و پاتوژنز پرولیفراتیو پیدایش آن حایز اهمیت است. بقیه کیست های ادنتوژنیک، اگرچه شایع نمی باشند، اما به دلیل اهمیت تشخیص افتراقی آن ها با کیست های شایع تر ادنتوژنیک، معرفی می گردند.نتیجه گیری: آگاهی بیشتر دندان پزشکان در مورد کیست های ادنتوژنیک منجر به تشخیص و طرح درمان زود هنگام این ضایعات می شود.